Eet je wel of eet je niet?

Je hebt de hele dag les. Je geeft misschien daarnaast in je vrije tijd zelf al les of zit in shows waarvoor je naast je opleiding moet repeteren tot laat in de avond en in weekenden. Een druk en fysiek intensief rooster. Je hebt energie nodig om dit allemaal te kunnen doen. Het is geen hogere wiskunde om te weten dat je voldoende moet eten om deze energie tot je te nemen. Over het algemeen eten dansers te weinig. Dat kan komen door het drukke rooster. Je hebt het zo druk dat je gewoon vergeet te eten en pas denkt ‘nu moet ik iets eten’, als het al heel laat is. Je eet dan niet of gaat snacken. Maar niet eten kan ook een andere reden hebben: omdat je dun wil worden of blijven.

Ieder lichaam is anders

Natuurlijk is ieder lichaam anders en heeft het zijn eigen behoeften. Als ik iets at, dan voelde ik me vaak zo opgeblazen. Dat is niet fijn als je in een balletles staat. Ik heb nooit gekeken hoe ik dat dan op zou kunnen lossen; ik at dan gewoon maar niet. Ik vond een hongergevoel erg plezierig. Als ik dat gevoel had, was dat voor mij een teken dat mijn lichaam niet genoeg gevoed was en ik dus te weinig had gegeten. Ik dacht dun te worden en dat was de bedoeling. Maar zonder eten hou je het niet vol. Ik had het fijn gevonden als ik destijds een richtlijn had gehad of misschien zelfs les over hoe je jezelf in topvorm kan houden, zodat je weet wat je kan doen. Je hebt dan een startpunt vanwaar je kan gaan kijken waar jouw lichaam het beste bij functioneert, zodat je vervolgens op de intuïtieve manier verder kan. De gedachte bij eten gaat vaak niet verder dan eet ik wel of eet ik niet. Maar naast deze zwart-wit gedachte is er ook een enorm grijs gebied waar je, is mijn persoonlijke ervaring, veel vrolijker en energieker van wordt.

Eten als een topsporter

Denk eerst eens na over het aantal uren dat je fysiek actief bezig bent per dag. Een les duurt vaak anderhalf uur. Je hebt een aantal lessen per dag. Je zit dan al snel op 4.5 uur beweging. Als je bedenkt dat vrouwelijke studenten in 2.5 uur al 2500-3000 calorieën verbruiken en mannelijke studenten 3000-3700, dan kun je niet in een app in gaan voeren dat je maar 1600 calorieën wil eten op een dag.

Dansen is topsport en een topsporter heeft twee tot vijf keer zoveel energie nodig als mensen die niet sporten. Als je te weinig eet, zal dat je prestaties verminderen en de kans op blessures verhogen.

Naast een goede basis van koolhydraten, proteïne en vetten heb je ook nog ‘inspanningsspecifieke’ voeding nodig voor het leveren van topprestaties.

Een handig hulpmiddel is de sportvoedingspiramide. Je kan in de piramide heel goed zien hoe je voeding opgebouwd zou moeten zijn.

De basislaag is eigenlijk alles uit de schijf van vijf. Als je de drie macro’s in goede balans tot je neemt, dan zit je goed. Deze balans is per persoon anders. Uitproberen is de enige manier om erachter te komen wat voor jou het beste werkt.

De tweede laag is dan die sportspecifieke voeding. Als je zo intensief beweegt als een danser, dan is de basislaag niet altijd voldoende. Je hebt tussendoor voedzame drankjes en snacks nodig. Toen ik trainde voor de marathon, vond ik de kant en klare gelletjes heel erg lekker en makkelijk te nemen. Ze liggen niet zwaar op de maag en geven je weer voldoende energie. Ik had toen niet de tijd om zelf snacks te maken, dus dit was de perfecte oplossing.

De punt van de piramide bestaat uit supplementen. Maar let op: als je denkt dat je daar te kort van hebt, dan is het verstandig om eerst met je arts te praten voordat je zelf dingen gaat kopen. Je arts kan aan de hand van een gesprek of tests aangeven wat je kan nemen als aanvulling op je overige maaltijden. Gebruik de piramide van breed naar smal, van onder naar boven. Denk dus niet: ik slik wel supplementen, dan word ik niet dik en krijg ik ook alles binnen. Je start met de volwaardige basisvoeding, kijkt hoe je je voelt en werkt dan zo naar boven al naargelang de behoefte.

Elimineren

Vaak zijn koolhydraten en vetten het eerste wat uit een dieet wordt geëlimineerd, ze hebben als sinds jaar en dag de reputatie ‘slecht’ te zijn. Maar elk van de drie macro’s doet ander werk voor je lijf; een goede balans is dus noodzakelijk. De verhouding is heel erg individueel. Online kun je verschillende tools vinden die de juiste balans voor jou berekenen. En dan is er in mijn ogen ook nog een belangrijke categorie naast deze drie. Eten wat in de ogen van een danser vaak als ‘slecht’ wordt bestempeld, maar wat hoort bij plezier – een feestje, een avondje uit –: taart, koekjes, snoep, friet. Dit mag je ook echt wel eten. Het zal je carrière niet om zeep helpen, geloof me.

Macro’s

Je hebt dus energie nodig. Nog even in het kort samengevat waar je op moet letten.

• Koolhydraten

In bijna alles wat we eten, zitten koolhydraten. Koolhydraten vormen de brandstof voor je lichaam, je hebt ze nodig voor voldoende energie. Denk aan brood, rijst, pasta en groenten.

Tussendoor even een chocoladereep eten voor energie is niet verstandig, want je energie daalt ook net zo snel weer. Eet een snack waar je lang en veel energie van krijgt en zorg er dan altijd voor dat de drie macro’s vertegenwoordigd zijn. Bijvoorbeeld een bakje yoghurt met noten en wat fruit. Heerlijk!

• Eiwitten

Eiwitten zijn de bouwstoffen van je lichaam. Ze zijn belangrijk bij het maken, houden en herstellen van onze spieren. De aminozuren in eiwitten zorgen ervoor dat de kleine spierscheurtjes weer worden aangevuld. Eiwitten kun je vinden in vis, vlees, melk, kaas, eieren. Neem bijvoorbeeld na een les of repetitie een bakje yoghurt als snack. 

• Vetten

Vetten leveren net als koolhydraten energie en zijn een belangrijke bouwstof voor je lichaam. Ook zorgen vetten ervoor dat vitamines zoals vitamine A en C worden opgenomen door de darmen. Vetten, zoals die uit vis, avocado en noten zijn goed voor je. Een heerlijke moot zalm met een goed gevulde salade is een prima maaltijd.

• Water

Dansers transpireren veel, dus is het belangrijk dat je minstens voor, tijdens en na het dansen drinkt, Als je te veel vocht verliest, heeft dat invloed op je prestatie. Blijf drinken en je zult voelen dat je genoeg energie blijft houden.

Zorg dat je kennis opbouwt over de juiste voeding voor dansers. Er zijn opleidingen die hier aandacht aan besteden en online is er ook steeds iets meer over te vinden. Vergeet niet dat ieder lichaam anders is, dus luister naar je eigen lichaam en doe wat goed voelt. Probeer zoveel mogelijk gevarieerd en gebalanceerd te eten om te voorkomen dat je bepaalde voedingsstoffen mist. En vergeet jezelf niet te verwennen. Wat lekkers of fastfood kan zeker wel een keertje. Als je jezelf dingen ontzegt, dan is de kans groot dat je er op een gegeven moment zoveel zin in hebt, dat je er dan te veel van eet. Druk er niet zo’n enorm stempel op. Als je zin hebt in een koekje, dan kan je dat gewoon nemen. Nogmaals; Het zal je carrière niet om zeep helpen.